AÜ Ziraat Fakültesi Bitki Koruma Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Umut Toprak ve ekibinin yürüttüğü araştırma, dünyanın en prestijli bilim dergileri arasında gösterilen Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) dergisinde yayımlandı.
Patates Böceklerinin Kış Uykusu Yağ Yakımını Açıklıyor
MOLEN’de 2014 yılından bu yana böcekler üzerinde çalışmalar yürüttüklerini belirten Prof. Dr. Umut Toprak, obezite, diyabet ve karaciğer yağlanması gibi sağlık sorunlarının tedavisinde genellikle fare, sıçan ve sirke sineği gibi modellerin kullanıldığını ifade etti. Ancak, bu modellerin yalnızca uygulanan moleküllere karşı tepkileri ölçmek için kullanıldığını vurgulayan Toprak, yeni araştırmalarında temel gen susturma teknolojisine uygun olduğu için patates böceği üzerinde çalışmayı tercih ettiklerini söyledi.
Patates böceklerinin kış uykusuna yatabilen canlılar olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Toprak, "Bu böcekler yaklaşık 6 ay boyunca hiçbir şey yemeden ve içmeden toprak altında hayatta kalabiliyor. Peki, bu süreci nasıl geçiriyorlar?" sorusunu kendilerine sorduklarını belirtti. Yapılan araştırmalar, böceklerin kış boyunca hayatta kalmasını sağlayan temel enerji kaynağının daha önceden biriktirdikleri yağlar olduğunu ortaya koydu.
İnsan ve Böcek Genleri Arasındaki Benzerlikler
Yapılan genetik analizler, patates böceklerinin lipit (yağ) metabolizmasıyla ilişkili genlerinin büyük bir kısmının insanlarla ortak olduğunu gösterdi. Bu bulgu, insanlarda yağ yakımının neden yetersiz çalıştığını ve obezite gibi hastalıkların nasıl geliştiğini anlamak açısından önemli bir adım olarak değerlendirildi.
Araştırmanın bir diğer önemli bulgusu ise şeker-yağ ilişkisi üzerine oldu. Patates böceklerinin, besinlerindeki yağların yanı sıra şekerden de yağ üretebildiği tespit edildi. Bu durum, insanlardaki yağlanmanın yalnızca yağ tüketimiyle değil, aynı zamanda şeker tüketimiyle de bağlantılı olabileceğini ortaya koydu.
Glukagon Benzeri Peptitler Obezite Tedavisinde Kullanılabilir
Prof. Dr. Toprak, patates böceklerinin yağlanmada bir nevi "fabrika ayarında" olduğunu belirterek, yağ yakma mekanizmalarında önemli rol oynayan bazı kilit genleri keşfettiklerini söyledi. Bu genlerin en önemlilerinden birinin glukagon olduğunu ifade eden Toprak, şu değerlendirmede bulundu:
"Glukagon benzeri peptitler üzerinden zayıflama veya yağ yakımı ile ilişkili önemli çalışmalar yapmaktayız. Fare gibi deney modellerinde test ettiğimiz bu peptitlerin, yağlanmayı azaltıp azaltmadığını araştırıyoruz. İlk bulgular, bu peptitlerin ağız yoluyla alındığında kısa sürede yağ yakımını hızlandırabileceğini gösteriyor."
Araştırma ekibi, böceklerden elde edilen bu peptitlerin insanlarda kullanılabilir bir formunun geliştirilmesi için çalışmalarına devam ediyor. Patates böceklerinden elde edilen verilerin, obezite ve karaciğer yağlanması gibi sağlık sorunlarının biyokimyasal arka planını anlamak açısından büyük önem taşıdığı belirtiliyor.
www.tarimdasondakika.com
