Türkiye genelinde etkili olan zirai don, tarım alanlarında neden olduğu zararın ardından, şimdi de hal ve market fiyatlarını ciddi şekilde etkilemeye başladı. Son iki haftada meyve fiyatlarında yüzde 30’a varan artışlar yaşanırken, uzmanlar yaz aylarında daha büyük fiyat dalgalanmalarının yaşanabileceği uyarısında bulunuyor.
Yılın ilk aylarında mevsim normallerinin üzerinde seyreden sıcaklıklar, meyve ağaçlarının erken çiçek açmasına neden oldu. Ancak Nisan ayında etkili olan ani don olayları, bu ağaçlara büyük zarar verdi. Türkiye genelinde yapılan incelemeler, 36 ilde en az 16 tarım ürününün zirai dondan ciddi şekilde etkilendiğini ortaya koydu.
Fırsat Zamları da Devrede
Zirai dondan zarar görmeyen, hatta depolarda bol miktarda bulunan ürünlerde bile fiyat artışları yaşanıyor. Hal fiyatlarındaki artışın market fiyatlarına da yansıdığı, son tüketiciye ulaşan bazı ürünlerin fiyatının son 15 gün içinde yüzde 40’a kadar zamlandığı belirtildi.
Örneğin, şubat ayında halde 20 TL olan portakalın fiyatı şu anda 35 TL’ye ulaşırken, market raflarında ise 55-60 TL arasında satılıyor. Aynı şekilde, halde 25 TL olan elmanın fiyatı 35 TL’ye yükselmiş durumda ve marketlerde 70 TL’ye kadar çıkıyor. Fındıkta ise hal fiyatı 150 TL’den 200 TL’ye çıktı; markette bu rakam 500-600 TL’ye kadar ulaştı.
“Meyvede Kayıp Yılı Olacak”
İstanbul Halciler Derneği Başkanı Numan Dayan, “Bu yıl özellikle meyvede kayıp yılı olacak” diyerek durumun ciddiyetine dikkat çekti. Don olaylarının bazı bölgelerde zararı yüzde 100'e kadar çıkardığını vurgulayan Dayan, “Önümüzdeki aylarda arzda ciddi sorunlar yaşanacak. Bu da hem fiyatları artıracak hem de bazı ürünlerin bulunabilirliğini zorlaştıracak” dedi.
Esnaf ve Tüketici Zor Durumda
Pazarcı esnafı Mehmet Aydın ise yaşanan fiyat artışlarının hem esnafı hem tüketiciyi zor durumda bıraktığını belirterek şunları söyledi:
“Geçen haftaya göre elmanın, armudun, mandalinanın fiyatı hızla arttı. Müşteri tepkili ama biz de çaresiziz. Ürün olmayınca fiyat da yükseliyor. Böyle giderse yaz ayları çok daha zor geçecek.”
Uzmanlardan Uyarı: Uzun Vadeli Kriz Başlayabilir
Uzmanlar bu don olayının sadece geçici bir fiyat artışı değil, tarımda uzun vadeli bir kriz sürecinin başlangıcı olabileceğini belirtiyor. Meyve-sebze arzındaki daralmanın gıda enflasyonunu tetiklemesi beklenirken, tarımsal üretimde toparlanmanın zaman alacağı ifade ediliyor. Bu nedenle, yetkililere acil destek paketlerinin hayata geçirilmesi çağrısı yapılıyor.
www.tarimdasondakika.com
