Türkiye’de en çok tüketilen tarım ürünlerinden biri olan patates, bu yıl plansız tarım politikaları nedeniyle zor bir dönemden geçiyor. Geçen yılki fahiş fiyat artışlarının etkisiyle çiftçiler, patates dikimini artırdı ancak bu durum piyasalarda arz fazlasına neden oldu.
FİYATLAR DENGELİ AMA ÜRETİCİ ZARARDA
Türkiye’nin yıllık patates tüketimi yaklaşık 5 milyon ton civarında olmasına rağmen, bu yılki toplam patates arzı 6,5 milyona ulaştı. 1,5 milyon tonluk arz fazlası nedeniyle fiyatlar tarlada düşütü. Afyon ve Nevşehir gibi önemli üretim bölgelerinde patatesin kilosu 2,5 liraya kadar geriledi. Ancak bu fiyatlar, üreticilerin maliyetlerini karşılamaktan uzak.
Nevşehir Ziraat Odası Başkanı Kahraman Kaya, 2024 yılında 1 milyon 600 bin hektar alanda toplam 6,5 milyon ton patates üretildiğini ve 1,5 milyon ton arz fazlası olduğunu belirtti. Kaya, Kapadokya bölgesindeki 1.321 soğuk hava deposunda 2 milyon 100 bin ton patates bulunduğunu söyledi.
MARKETTEKİ FİYATLAR ÇİFTÇİYİ ÜZDÜ
Tarlada kilosu 2,5 lira olan patates, marketlerde 10-14 lira arasında satılıyor. Aradaki bu büyük fiyat farkı, hem üreticileri hem de tüketicileri rahatsız ediyor. Nevşehirli çiftçi Mehmet Eren, “Patatesin maliyeti 5-6 lira civarında. Biz bu fiyatın üzerine satmadıkça para kazanamayız. Ancak tarladan çıkan ürün 2,5-3 lira gibi düşük fiyatlara alınıyor. Buna karşın marketlerde fiyatı 12,5 liraya kadar çıkıyor” diyerek tepkisini dile getirdi.
İHRACATTA GÜMRÜK ENGELLERİ
Patates ihracatının Ukrayna, Makedonya, Gürcistan, Azerbaycan ve Irak gibi ülkelere yapıldığını belirten Kahraman Kaya, ihracatın artması için gümrük vergilerinin düşürülmesi gerektiğine dikkat çekti. Kaya, “Çiftçinin elinde kalan ürünlerin değerlendirilmesi için yurt dışına ihracat kolaylıkları sağlanmalı. Aksi durumda çiftçi 6-7 liraya mal ettiği patatesi 2,5 liraya satmak zorunda kalıyor” dedi.
UZMANLAR NE DİYOR?
Uzmanlar, patates krizinin çözülmesi için şu önerilerde bulunuyor:
-
Üretim Planlaması: Tarım Bakanlığı’nın üreticilere yol gösterici olması ve talep öngörülerine göre üretimi yönetmesi.
-
Kooperatifleşme: Çiftçilerin kooperatifler aracılığıyla fiyatları kontrol altına alıp pazar paylarını artırması.
-
Tıcaretin Teşviki: İhracat önündeki engellerin kaldırılması ve gümrük vergilerinin azaltılması.
-
Fiyat Denetimi: Tarladan markete uzanan fiyat zincirinin denetlenmesi ve fiyat farklılıklarının azalması.
Eğer bu sorunlara çözüm bulunamazsa, hem üreticiler hem de tüketiciler için süreklilik arz eden bir ekonomik kriz kaçınılmaz olacak.
www.tarimdasondakika.com
