Türkiye, geleneksel gıdalardan biri olan makarnanın dünya genelindeki üretim ve ihracatında önemli bir yere sahip. Türkiye Makarna Sanayicileri Derneği (TMSD) Başkanı M. Aykut Göymen’in son açıklamalarına göre Türkiye, makarna üretiminde dünya sıralamasında ikinci sırada yer almakta ve ülkenin en büyük üretim bölgesi olarak Güneydoğu Anadolu dikkat çekmektedir. Ülkenin yıllık 3 milyon tonluk üretim kapasitesine sahip olan bu sektör, hem yerel tüketimi karşılamakta hem de dünya çapında önemli bir ihracat potansiyeli yaratmaktadır.
Türkiye, yıllık 3 milyon tonluk makarna üretim kapasitesiyle dikkat çeken bir ülke konumundadır. 2023 yılında, toplam 2 milyon ton makarna üretimi gerçekleştirilmiş ve bunun 1 milyon 300 bin tonu ihracat olarak değerlendirilmiştir. İç tüketim ise 700 bin ton civarında kalmıştır. Göymen, bu yıl için hedeflenen 1,5 milyon tonluk ihracatın yıl sonuna kadar gerçekleşeceğini öngörmektedir. Türkiye’nin dünya genelindeki makarna ticaretinden aldığı yüzde 25’lik pay, ülkenin bu alandaki rekabet gücünü göstermektedir. İtalya’dan sonra Türkiye, dünya genelinde en büyük makarna ihracatçısı olarak ön plana çıkmaktadır.
Makarna üretiminde Güneydoğu Anadolu’nun katkısı oldukça büyük olup, bölge toplam üretimin yüzde 58’ini karşılamaktadır. Gaziantep, Türkiye’de üretilen makarnanın yüzde 53’ünü tek başına sağlarken; Mardin, yüzde 5’lik pay ile önemli bir diğer üretim merkezi olarak öne çıkmaktadır. Güneydoğu bölgesi ayrıca, makarna ihracatında da büyük bir paya sahiptir ve Türkiye’den yapılan toplam makarna ihracatının yüzde 65-70’i buradan gerçekleştirilmektedir. Bu yıl planlanan 1,5 milyon tonluk ihracatın yaklaşık 1 milyon tonunun Güneydoğu’dan yapılması beklenmektedir.
Türkiye, dünya genelinde 166 ülkeye makarna ihraç etmektedir. Güney Amerika, Afrika ve Japonya gibi uzak coğrafyalar Türk makarnasının yoğun ilgi gördüğü pazarlardan bazılarıdır. Öne çıkan ülkelere bakıldığında, Venezuela, Gana, Somali, Japonya ve Çin gibi ülkelerin Türk makarnasına talep gösterdiği görülmektedir. Türkiye, küresel makarna ticaretinde hızla büyüyen bir konuma sahiptir ve yüzde 25’lik dünya pazar payı ile önemli bir aktör olarak öne çıkmaktadır.
1990’lı yıllarda yıllık sadece 15-20 ton arasında gerçekleşen makarna ihracatı, bugün milyon tonlara ulaşarak önemli bir büyüme göstermiştir. Göymen’in ifadesine göre, Türkiye makarnalık durum buğdayının gen merkezi olarak bilinmektedir ve bu avantajla ülke genelinde 25 makarna üreticisi faaliyette bulunmaktadır. Güneydoğu’nun büyük pay sahibi olması, bölgenin tarımsal potansiyelinin yanı sıra sanayi ve ihracat altyapısının da güçlü olduğunu göstermektedir. Sektör yetkilileri, 2024 yılı için de üretim ve ihracatta yeni hedefler belirlemiş olup, Türkiye’nin makarna sektöründeki küresel başarısını daha da ileriye taşımayı amaçlamaktadır.
Güneydoğu Anadolu’nun makarna üretimi ve ihracatındaki yükselen rolü, Türkiye’nin dünya pazarındaki rekabet gücünü artırmaya devam ediyor. Türkiye, gerek yüksek üretim kapasitesi gerekse geniş ihracat ağı ile dünya çapında dikkat çekmektedir. Gelişen pazarlar, artan talepler ve sektörün dinamik yapısı göz önüne alındığında, Türkiye’nin bu sektördeki lider konumunu daha da pekiştireceği öngörülmektedir. Güneydoğu Anadolu’nun bu başarıdaki katkısı ise, bölgenin ekonomik ve endüstriyel potansiyelinin bir göstergesi olarak karşımıza çıkmaktadır.
