Tarımsal üretimin artırılması, doğru tarım yöntemlerinin uygulanmasıyla mümkündür. Toprak işleme, ekim, sulama ve hastalıklarla mücadele gibi temel işlemlerin yanı sıra bitkinin beslenmesi ve verimin artırılması için gübreleme önemli bir yer tutar. Bitkiler, insanlar ve hayvanlar gibi beslenmeye ihtiyaç duyarlar ve bu besinlerin büyük bir kısmını kökleri aracılığıyla topraktan alırlar. Ancak toprakta yeterli besin maddesi bulunmadığında, gübreleme yöntemiyle toprak zenginleştirilmelidir.
Bu makalede gübre, gübreleme, gübre türleri ve gübrelerin tarımsal üretimdeki önemi ele alınacaktır.
Gübre ve Gübreleme
Gübre Nedir?
Bir veya birden fazla bitki besin maddesini içeren karışımlara gübre denir.
Gübreleme Nedir?
Gübrelerin doğrudan toprağa ya da bitkiye verilmesi işlemidir. Gübreleme sayesinde toprak zenginleştirilir, verim artar ve sürdürülebilir tarım sağlanır.
Gübre Türleri
Gübreler genel olarak işletme gübreleri ve ticari gübreler olmak üzere iki ana gruba ayrılır.
1. İşletme Gübreleri
Hayvansal ve bitkisel kaynaklardan elde edilen doğal gübrelerdir.
-
Ahır Gübresi:
Hayvan dışkıları ve yataklık artıklarından oluşur. Toprağın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini düzenler. Ahır gübresi topraktaki mikroorganizma faaliyetlerini artırır, su tutma kapasitesini geliştirir ve erozyonu önler. Ancak taze halde uygulanmamalı, fermantasyon sürecinden geçirildikten sonra kullanılmalıdır. -
Yeşil Gübre:
Baklagil türü bitkilerin toprağa karıştırılmasıyla azot bakımından zenginleştirilmiş bir gübredir. Toprak azot eksikliğini giderir ve verimliliği artırır.
2. Ticari Gübreler
Sanayi üretimiyle elde edilen, yüksek besin içeriğine sahip, suda çözünebilen gübrelerdir.
-
Azotlu Gübreler:
- Amonyum Sülfat: %21 azot içerir.
- Amonyum Nitrat: Kireç ihtiva eder ve %20-26 saf azot barındırır.
- Üre: En yüksek azot oranına (%45-46) sahiptir.
-
Fosforlu Gübreler:
- Süperfosfat: %16-18 fosfor içerir.
- Triple Süperfosfat: %43-46 fosfor içerir.
-
Potasyumlu Gübreler:
- Potasyum Sülfat: %48-52 potasyum içerir.
- Potasyum Nitrat: %46 potasyum içerir.
-
Kompoze Gübreler:
Birden fazla besin maddesi içerir. Örneğin, "15-15-15" formülü %15 azot, %15 fosfor ve %15 potasyum içeriğini ifade eder.
Aşılama Yöntemi
Baklagil bitkilerinde havadaki serbest azotun bitki tarafından kullanılabilmesi için toprakta özel bakterilerin bulunması gerekir. Eğer toprakta bu bakteriler yoksa, ekim sırasında bakteri kültürü ile tohumlar kaplanır. Bu işleme aşılama denir. Aşılama, bitkide nodozitlerin oluşumunu hızlandırır ve özellikle azot bakımından fakir topraklarda bitki gelişimini destekler.
Gübreleme Yöntemleri
Gübreleme işlemi farklı yöntemlerle yapılabilir:
- Serpme
- Bant şeklinde uygulama
- Üstten veya yandan gübreleme
- Damla sulama yöntemiyle uygulama
Gübre miktarı ve uygulama şekli, toprak analizine dayanarak belirlenmelidir.
Toprak Analizi ve Önemi
Toprak analizi, gübreleme öncesi mutlaka yapılmalıdır. Toprak analizinde bitkiye yarayışlı besin maddelerinin seviyeleri belirlenir ve toprak için en uygun gübre türü ve miktarı tespit edilir. Analiz sonucunda hazırlanacak raporla gereksiz gübre kullanımının önüne geçilir ve hem ekonomik hem de çevresel fayda sağlanır.
Toprak Örneği Nasıl Alınır?
- Tek yıllık bitkiler için toprak 20 cm derinlikten alınır.
- Çok yıllık bitkilerde 20, 40 ve 60 cm derinliklerden alınan örnekler tercih edilir.
Toprak örnekleri doğru şekilde alınmalı ve laboratuvara gönderilmelidir.
Sonuç
Doğru gübreleme, bitki gelişimini artırır, toprak verimliliğini destekler ve sürdürülebilir tarıma katkı sağlar. Ancak gübrelemenin etkili olabilmesi için toprak analizi yapılmalı ve uygun gübre türü ve miktarı belirlenmelidir. "Uygun gübreleme bol mahsul, bol kazanç demektir." Bu nedenle, çiftçilerin bilinçli gübreleme yöntemlerini benimsemesi büyük önem taşır.
www.tarimdasondakika.com